Informacje o kolekcji

Cyfryzacja kolekcji jaj ptaków w ramach projektu „Zwierzęta wymarłe lub zagrożone wyginięciem, a zasoby kolekcji zoologicznych MiIZ PAN”

 

Projekt dofinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Działalności Upowszechniającej Naukę, umowa Nr 1239/P-DUN/2014

 

Muzeum i Instytut Zoologii PAN posiada jeden z największych zbiorów zwierząt współczesnych przechowywanych w Europie. Zbiór liczy ponad 7 milionów okazów. Zasoby MiIZ PAN obejmują m.in. kolekcję liczącą około 40 tysięcy ptaków, około 9 tysięcy jaj i około 400 gniazd. Unikalny i historyczny zbiór jaj obejmuje lęgi ponad 500 gatunków ptaków. Materiały pochodzą m.in. z Ameryki Południowej, Afryki, Europy, Azji, Australii. Kolekcje zebrane przez polskich naukowców i przyrodników takich jak B. Dybowski, W. Godlewski, M. Jankowski, K. Jelski, J. Kalinowski, J. Sztolcman, S. Zieliński stanowią cenny materiał do badań o charakterze: systematycznym, faunistycznym, ekologicznym, zoogeograficznym, ewolucyjnym i molekularnym.

 

Do najstarszych okazów w zbiorze zalicza się lęgi ptaków zagrożonych wyginięciem m.in. Pluvianus aegyptius (materiał A. Branickiego i A. Wagi z 1864 roku z Afryki), Aquila heliaca (materiał A. Branickiego z 1868 roku z Europy), Opisthocomus hoazin (materiał K. Jelskiego z 1869 roku z Ameryki Południowej), Penelope marail (materiał K. Jelskiego z 1870 roku z Ameryki Południowej), Halcyon pileata (materiał J. Kalinowskiego z 1887 roku z Azji). Pod względem zoogeograficznym na uwagę zasługują lęgi gatunków zagrożonych wyginięciem zebrane m.in. na Grenlandii (np. Calidris maritima), Nowej Zelandii (np. Apteryx australis), Kamczatce (np. Limosa limosa, Locustella certhiola, Plectrophenax nivalis), Wyspie Beringa (np. Mergus serrator, Aythya marila, Uria lomvia), w Syrii (np. Aegypius monachus) i Algierii (np. Chersophilus duponti, Chlamydotis undulata). Na uwagę zasługują okazy jaj gatunków zagrożonych wyginięciem np. Accipiter nisus, Charadrius dubius, Alauda arvensis, Anthus richardi, Bubo bubo, Acrocephalus arundinaceus, Chloris chloris, Coccothraustes coccothraustes, śwergotek Anthus spinoletta, Lanius collurio.

 

Cyfryzacja zbiorów muzealnych stanowi elektroniczną formę zabezpieczania. Ułatwia prace związane z katalogowaniem i systematyzacją okazów oraz przyczynia się do szybkiego upowszechnienia wiedzy na szeroką skalę. Proces cyfryzacji zbiorów ornitologicznych obejmował: (1) przygotowanie okazów do cyfryzacji; (2) cyfryzację; (3) zabezpieczanie plików; (4) przechowywanie i udostępnianie plików.

 

Korzyści z cyfryzacji:

 

Tworzenie kopii cyfrowych narodowego dorobku przyrodniczego stanowi jeden z najważniejszych warunków zachowania go dla przyszłych pokoleń. Dodatkowo należy wspomnieć, iż zgodnie z zaleceniami ICOM/UNESCO digitalizacja zbiorów muzealnych i długookresowe przechowywanie zasobów cyfrowych jest jednym z czynników rozwoju współczesnego społeczeństwa.

 

Głównym celem projektu jest wykonanie dokumentacji cyfrowej unikalnych eksponatów przyrodniczych zdeponowanych w Muzeum Zoologicznym. Dzięki realizacji tego zadania możliwe jest stworzenie multimedialnego katalogu cennych okazów, który został włączony do elektronicznego systemu Muzeum Zoologicznego. W procesie cyfryzacji został wykorzystywany zautomatyzowany system TopShow3D wyposażony w komputer i aparat fotograficzny Canon EOS 60D. W skład systemu wchodzi: platforma do automatycznego obracania okazu; statyw łukowy zapewniający programowalny, automatyczny przesuw wózka aparatu po łuku wraz automatyczną regulacją kąta nachylenia aparatu; laser do pozycjonowania okazu; tła i lampy. W ramach projektu zdigitalizowano około 1500 lęgów oraz 4400 jaj. Ze względu na duże zróżnicowanie jaj, przede wszystkim pod względem koloru, wzoru i wielkości, w wielu lęgach fotografowano więcej niż jedno jajo (minimalnie 1 jajo w lęgu, maksymalnie 22 jaja w lęgu).

 

Zdjęcia i prezentacje obiektów są przechowywane w centralnym repozytorium zbiorów przyrodniczych Muzeum i Instytutu Zoologii PAN.